Ấn Độ đã được xếp hạng vào các quốc gia ham đọc nhất thế giới. Nước này đã được NOP World Culture Score Index xếp hạng nhất trong khảo sát về thời gian đọc sách trung bình của người dân.
Ấn Độ là một trong các quốc gia ở châu Á đã có nền văn hóa đọc phát triển. Chính phủ Ấn Độ đã rất quan tâm đến việc đọc của dân chúng. Nhà nước đã thành lập Quỹ Thư viện Raja Rammohun Roy. Quỹ đã được tạo ra như là một cơ quan độc lập thuộc Cục Văn hóa, do Bộ Giáo dục quản lý. Trong vòng 10 năm (từ năm 1972 đến năm 1982), Quỹ Raja Rammohan Roy đã cung cấp 250 triệu Rupee (trị giá 31,79 triệu USD) để hỗ trợ 15.000 thư viện nông thôn. Nhờ đó đến năm 1989, Ấn Độ đã có 7.180 thư viện và 18.000 điểm phục vụ (chi nhánh, điểm dừng điện thoại di động, vv…). Các bộ sưu tập của Thư viện Quốc gia Calcutta đã được tăng lên đáng kể.
Chương trình thư viện trường học, “Hoạt động Blackboard (Bảng đen)”, đã được bắt đầu với việc cung cấp tài liệu học tập và giảng dạy cần thiết. Chính sách Quốc gia về Sách – 1986 cũng đã có tác động đến thư viện, vì nó đã khuyến cáo:
- Tất cả các cơ quan liên quan thực hiện cung cấp tài liệu đọc cho trẻ em;
- 10% ngân sách giáo dục hàng năm của chính phủ được sử dụng để mua sách cho các thư viện.
Không chỉ có Nhà nước quan tâm đến việc phát triển thư viện và chăm lo đến việc đọc của dân chúng mà các nhà hảo tâm cũng rất chú trọng đến vấn đề này. Triệu phú Rohini Nilekani đã dùng lợi nhuận của mình từ Infosys để thành lập một quỹ từ thiện. Với uy tín tạo dựng được qua hoạt động của quỹ này, bà đã được tạp chí Forbes bình chọn vào danh sách 48 nhà từ thiện của thế giới vào năm 2010. Nilekani sau đó được mời làm đối tác thành lập Pratham Books vì người ta thấy bà không chỉ là người thích viết séc chi tiền, mà còn là người muốn tham gia các hoạt động giúp những trẻ em nghèo nhất nước mình được cầm và đọc những cuốn sách. Pratham Books là một nhánh của Pratham – một trong những tổ chức phi lợi nhuận lớn nhất Ấn Độ hoạt động trong lĩnh vực giáo dục. Dù Pratham đang cung cấp kiến thức và tổ chức dạy học cho hàng triệu trẻ em, nhưng lại chưa có nhiều nội dung giáo trình chất lượng cao hoặc những gì họ có lại quá đắt.
Như Rohini Nilekani từng nói: “Tôi tin bất kỳ xã hội nào cho phép tạo ra của cải một cách hợp pháp cũng đều hi vọng số của cải đó được dùng trở lại vì lợi ích của xã hội”, do vậy, Pratham Books được thành lập để đem đến càng nhiều sách chất lượng cao càng tốt, càng nhiều ngôn ngữ càng tốt cho những trẻ em đang bị gạt ra bên lề xã hội.
Ấn Độ hiện là một quốc gia có khoảng 22 ngôn ngữ được dùng đại trà, cứ khoảng 100km lại xuất hiện một ngôn ngữ khác. Bởi vậy, thách thức “đưa sách tới mọi tay trẻ” là không dễ thực hiện. Nilekani đã xác định: “Sứ mệnh của tôi là đem sách đến tay tất cả trẻ em. Đây là mục đích đầy tham vọng ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, đặc biệt là ở Ấn Độ, vì có hơn 300 triệu trẻ em và hầu hết trong số đó không thể tiếp cận với sách hay thậm chí biết đọc chữ”. Bà muốn qua đó trao chìa khóa cánh cửa kiến thức vô cùng vô tận cho các em.
Là nhà xuất bản phi lợi nhuận, Pratham Books không chỉ cung cấp sách giá rẻ tới hàng triệu trẻ em, mà còn phải luôn có những sáng kiến để giá sách ngày càng hạ. Chẳng hạn, tổ chức này xuất bản các tấm thiệp kể chuyện được gấp lại, giá chỉ 2,5 rupee (khoảng 1.000 đồng), vừa dễ cất giữ vừa dễ cho trẻ em chuyền tay nhau đọc. Pratham Books cũng kết hợp với những hãng sản xuất hàng tiêu dùng để đưa sách về những ngóc ngách xa xôi nhất của nông thôn Ấn Độ. Pratham Books còn phát hành sách nói cho trẻ em khiếm thị, sách ngôn ngữ địa phương, và sử dụng cả giấy phép Creative Commons (CC) để có thể trao lại cho cộng đồng quyền giúp đem sách đến với trẻ em dễ dàng hơn. CC cho phép bất kỳ ai dùng, viết lại, dịch lại, thậm chí tự tạo câu chuyện mới từ nội dung mà Pratham Books cấp miễn phí trên mạng theo phiên bản ngôn ngữ của mình. “Kiến thức vẫn bị che phủ, cần phải mở nó ra – Nilekani nhận xét – Không phải thứ gì cũng là hàng hóa”. Do vậy, Pratham Books luôn tìm mọi cách để thúc đẩy cơ hội đọc sách và học tập cho mọi người.
Ngày chống mù chữ thế giới 8 tháng 9 hằng năm cũng là ngày kể chuyện của Pratham Books với sự tham gia của 250 người cùng đọc một cuốn truyện cho trẻ em khắp Ấn Độ. Những việc làm của Pratham Books đem lại niềm vui đọc sách, mở ra chân trời tri thức và thúc đẩy trí tưởng tượng của những đứa trẻ kém may mắn trong xã hội. Bởi mục đích ưu tiên của Pratham Books là tạo ra thay đổi xã hội.
Ấn Độ đã được xếp hạng vào các quốc gia ham đọc nhất thế giới. Nước này đã được NOP World Culture Score Index xếp hạng nhất trong khảo sát về thời gian đọc sách trung bình của người dân. Theo đó, thời gian đọc sách trung bình một tuần của một người Ấn Độ lên đến gần 11 giờ (10 giờ 42 phút). Mặc dù là quốc gia có trình độ dân trí giữa các tầng lớp rất cách biệt với số người biết chữ chỉ chiếm 27,4% dân số nhưng có đến 25% số người trẻ đọc sách thường xuyên và 49% số người được đi học đọc sách như một cách giải trí hàng ngày. Những tác giả có sách được đọc nhiều nhất là Rabindranath Tagore, Chetan Bhagat, Ravinder Singh…
Minh Ngọc tổng hợp