Tôi bàng hoàng nghe tin: Bác Lương Văn Tăng, nguyên chủ nhiệm Thư viện thôn Bình Vọng xã Văn Bình, huyện Thường Tín, Hà Nội đã mất. Mặc dù cũng biết Bác Tăng bệnh trọng nhưng tôi vẫn không ngờ bác ra đi nhanh như thế.
Bác Lương Văn Tăng sinh năm 1940. Bác vốn là Đại tá, Trưởng phòng Tuyên huấn Binh chủng Thông tin đã nghỉ hưu. Xuất phát từ lòng yêu đọc sách, trân trọng giá trị của sách báo đối với việc hình thành nên sự hiểu biết, nhân cách và tâm hồn của con người, bác Tăng đã luôn trăn trở việc mở rộng ảnh hưởng của thư viện đối với dân làng. Thư viện thôn Bình Vọng được thành lập vào ngày 5 tháng 1 năm 1999 với vốn sách ban đầu khoảng 200 cuốn từ sáng kiến của bác Dương Văn Phi – nguyên chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi thôn.
Từ nhận thức muốn thu hút được người đọc, đầu tiên thư viện phải có nhiều sách báo phong phú, khi phụ trách thư viện bác Tăng đã tích cực vận động mọi người cùng chung tay góp sách. Đầu tiên từ bạn bè, đồng nghiệp, Hội Người cao tuổi, sau Bác mở rộng tới những người đến đọc sách. Nhiều khi, thấy sách hay, bác Tăng còn tự bỏ tiền mua sách cho thư viện. Nhờ sự đóng góp của nhiều cá nhân tổ chức và dân làng, đến nay, thư viện đã có được hơn 10.000 bản sách với hơn 10 đầu báo, tạp chí. Thư viện đã thu hút được hơn 600 bạn đọc đến đăng ký làm thẻ. Mỗi tháng thư viện bình quân có trên 1.000 lượt bạn đọc và hơn 6.000 lượt sách báo được đưa ra phục vụ.
Tôi đã biết bác Lương Văn Tăng từ gần chục năm trước, khi về thăm thư viện. Khi đó mọi người thường trìu mến gọi thư viện Bình Vọng là “Thư viện ông Tăng”. Từ khi về thăm thư viện, tôi đã giữ liên lạc với bác và thỉnh thoảng có hỗ trợ sách báo cho thư viện. Mỗi khi được thông báo, bác thường không ngại đường xa, cử người đến mang về phục vụ bà con. Một vài lần trong các buổi tổng kết của Thư viện Hà Nội về hoạt động thư viện công cộng cuối năm, tôi có dịp gặp bác. Tôi thực sự khâm phục lòng nhiệt huyết và khả năng kêu gọi sự chung tay của cộng đồng và các tình nguyện viên. Lan tỏa tình yêu đọc sách, ý thức học hỏi không ngừng từ sách báo và vì một cộng đồng thích đọc, bác đã vận động được hơn 100 người tham gia ban chủ nhiệm thư viện. Khi mắc bệnh hiểm nghèo, không trực tiếp tham gia hoạt động thư viện, bác Tăng đã chuyển giao trách nhiệm chủ nhiệm thư viện cho một cựu chiến binh khác: Bác Lưu Kim Thiện. Năm 2018, khi tổ chức tọa đàm về thư viện cơ sở phục vụ xây dựng nông thôn mới, tôi đã mời bác đến dự. Tại cuộc tọa đàm, bác đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý trong vận động xã hội hóa, tổ chức các hoạt động phục vụ cho người dân đến đọc sách báo hàng ngày, gắn thư viện với các hoạt động phục vụ học tập suốt đời. Mọi người thực sự khâm phục về những sáng kiến và nỗ lực không mệt mỏi của bác cho hoạt động phát triển thư viện và triển khai phục vụ cộng đồng.
Hình ảnh bác Lương Văn Tăng (đứng) trong cuộc họp tại Thư viện thôn Bình Vọng
Tất cả mọi người đều xúc động và không bao giờ quên bài thơ “Những cuốn sách cho cuộc đời đẹp mãi” do bác sáng tác và giọng đọc hào sảng của bác:
Như mái ấm mỗi cuộc đời, rất lạ
Vừa đi xa đã mong sớm trở về
Trong giấc ngủ cũng phập phồng ngực thở
Cuốn sách dày, tờ báo rộng, như mơ…
Tự bao giờ, ta không thể dời nhau,
Những hàng chữ như binh đoàn ra trận,
Như luống cày nâu, thấm mồ hôi mặn,
Những con tàu ôm biển lớn Trường Sa…
Những cuốn sách cho ta tìm hạnh phúc
Tìm cội nguồn những góc khuất, vực sâu,
Thấy ánh sáng con đường đi cần tới
Những nhịp tim chung tần số, bên nhau
Những cuốn sách không ngủ yên trên giá
Theo gió reo khăn đỏ, thắm sắc cờ,
Bên cặp kính chong đèn khi tỉnh thức,
Trong giọt lệ tròn thấm má em ta…
Mỗi mùa trăng, đón hàng ngàn bè bạn
Thư viện làng lan tỏa đất danh hương[1]
Như hạt giống gieo trên miền khát vọng
Để đầu mùa, chùm quả cũng rưng rưng
Đây làng xóm của tôi, Tổ quốc tôi!
Những trang sách cho cuộc đời đẹp mãi
Nơi gắn kết tình quê, mở lòng nhân loại,
Nơi thiêng liêng nuôi lớn biết bao người.
Bác Lương Văn Tăng đã đi xa, nhưng hình ảnh, những tâm huyết với văn hóa đọc và bài thơ của bác sẽ còn sống mãi. Thắp nén nhang bên bàn thờ bác, lòng tôi trào lên niềm tiếc thương và cảm kích vô hạn. Tôi tin là không chỉ với vùng đất danh hương Thường Tín mà với tất cả những ai đã từng gặp và từng biết về Thư viện Bình Vọng, “thư viện ông Tăng” sẽ luôn ghi khắc hình ảnh một người cựu chiến binh năng động luôn nhiệt thành với việc đưa sách báo, thông tin và tri thức đến với cộng đồng để tạo cơ hội mọi người, đặc biệt là các cháu thiếu nhi có thể học tập, nghiên cứu và giải trí một cách lành mạnh. Bác mãi là một tấm gương sáng cho những người làm công tác thư viện ở cơ sở học tập và noi theo.
Thúy Ngà